Rosnę z matematyką

GRY I ZBAWY MATEMATYCZNE DLA DZIECI W WIEKU PRZEDSZKOLNYM (6 LAT)

„Niech się dzieci nauczaniem bawią; wtedy też łatwiej potrafisz dostrzec, do czego każdy zdolny z natury”

Platon, Państwo, Księga VII

 

Już wiele wieków temu Platon, wybitny grecki filozof, mówił o tym, że gry i zabawy wspaniale przygotowują dzieci do dorosłego życia. Zabawa wywiera ogromny wpływ na rozwój każdego dziecka!

 

Drodzy Rodzice, chcemy zaproponować Wam gry i zabawy matematyczne dla dzieci w wieku przedszkolnym, dedykowane specjalnie dla Waszych Kochanych zerówkowiczów!

 

Strona będzie aktualizowana w ramach realizowanego projektu „Mrozowskie zerówiaki to matematyczne bystrzaki” prowadzonego wspólnie przez Naszą Szkołę oraz Fundację mBanku.

 

 

Jak pisze Edyta Gruszczyk-Kolczyńska w książce Dziecięca matematyka „Najlepsze rezultaty w edukacji można uzyskać wówczas, gdy dorośli zajmują się dzieckiem – a więc rodzice i nauczyciele – dążą o tego samego celu i czynią to w podobny sposób”. Matematyka jest wszędzie i towarzyszy nam przez całe życie! Pokażmy ją dzieciom w sposób przyjazny, a z łatwością będą ją przyswajać.

 

Zbiór zaproponowanych gier i zabaw nie wymaga szczególnego przygotowania czy wielu pomocy. W razie trudności możemy je modyfikować i dostosowywać do poziomu dzieci. Zachęcamy aby w wolnym czasie, na zasadzie zabawy, poćwiczyć w przyjemny sposób umiejętności matematyczno-logiczne Waszych Pociech, a z pewnością zaprocentuje to w przyszłości!

 

 

Zgadnij kotku co jest w środku  

Potrzebujemy: worek/pudełko, rzeczy w różnych kształtach  

Do worka/zamykanego pudełka wrzucamy kilka rzeczy (np. różne zabawki, drewnianą łyżkę, ołówek, butelkę, itp.). Dziecko z zasłoniętymi oczami wyciąga jeden przedmiot i jego zadaniem jest powiedzieć co znajduje się w środku. W następnej rundzie zabawę utrudniamy  
i wkładamy przedmioty, które będą miały określony kształt (koło, trójkąt, kwadrat)  
i dodatkowo poprosić je, aby powiedziały jaki kształt aktualnie mają w ręce.  

Gdzie te kształty?  

Spójrz, ile w twoim domu znajduje się przedmiotów, które mają kształt koła, kwadratu, prostokąta, trójkąta. Baw się z dzieckiem rozpoznając te kształty, grupując je (np. poproś, żeby dziecko pokazało Ci przedmioty które maja kształt, np. kwadratu). 

Ostatnia liczba  

Potrzebujemy: kartka w kratkę, ołówek 

Liczba uczestników: 2 

Rymujemy tabelę składającą się z sześciu rzędów i sześciu kolumn. Będziemy wpisywali naprzemiennie cyfry 1 i 2. Pierwszy gracz wpisuję cyfrę 1 w dowolne pole. Drugi gracz musi wpisać cyfrę 2 w jedno z pól, które spełnia następujące warunki:  musi znajdować się w tym samym rzędzie lub tej samej kolumnie co poprzednia cyfra oraz pomiędzy wybranym polem  
z zajętym przez poprzednią cyfrę musi znajdować się jedno wolne pole.  Uzupełniamy tabelę aż zabraknie pół spełniających warunki. Wygrywa ten kto wpisze do tabeli ostatnią cyfrę. Gdy dziecko ma trudności z rozpoznawaniem cyfr, można się bawić za pomocą jednej  
i dwóch kropek, tak ja na kostce. 

Ostatnia linia  

Potrzebujemy: kartka, różnokolorowe kredki 

Liczba uczestników: 2 

Na kartce zaznaczamy 10 przypadkowych punktów. Każdy gracz po kolei łączy 2 punkty. Linia nie musi być prosta, ale nie może przecinać się z innymi już istniejącymi. Wygrywa ostatni zawodnik, któremu uda się narysować linię nieprzecinającą się z innymi.  

Od jeden do dziecięciu 

Potrzebujemy: talia kart 

Liczba uczestników: od 2 do 6 

Rozdajemy uczestnikom wszystkie kary. Każdy gracz, nie patrząc na nie, kładzie swoje karty na kupce przed sobą, figurami do dołu. Każdy zawodnik mówi kolejno liczbę zaczynając od  
1 do 10, w tym samym czasie pokazuje kartę znajdującą się na wierzchu swojej kupki. Kiedy jedna osoba mówi 10, następna zaczyna od 1. Jeśli w momencie mówienia numer podany odpowiada numerowi pokazanej karty, zawodnik zbiera wszystkie karty pokazane przez jego przeciwników aż do tego momentu i umieszcza je pod spodem swojej kupki. Wygrywa zawodnik, który jako pierwszy pozbędzie się kart! 

Muchomorek i jego kropki   

Potrzebujemy: duża kartka papieru, kostka do gry, dowolny materiał, który posłuży jako kropki muchomora. 

Zabawa polegająca na układaniu lub zabieraniu z szablonu/rysunku odręcznego muchomora tylu kropek ile wskazuje liczba oczek na kostce. Kropki mogą być wykonane z dowolnych materiałów (nakrętek, guzików, wycięte kółka z papieru).  

Zabawę możemy zmodyfikować tak, aby powstała gra dla, np. dla dwóch osób. Potrzebny będzie kolejny szablon i większa ilość kropek muchomora. Ustalamy na początku gry liczbę kropek (10, 20 lub 30). Kto pierwszy uzbiera ustaloną liczbę ten wygrywa.  

Pary  

Potrzebujmy: talia kart 

Liczba  uczestników: od 2 do 6 

Podziel talię kart na dwie części i zachęć dziecko do wspólnego wykładania kart na stolik. Gdy zdarzy się, że na stole pojawią się w tym samym czasie dwie takie same figury, Ty lub dziecko zawołajcie: „Para!”– kto pierwszy zawoła, ten zabiera wszystkie wyłożone karty. Wygrywa ten, kto zgromadzi całą talię. Gra w karty uczy dziecko refleksu oraz rozróżniania cyfr. 

Dara 

Potrzebujemy: plansza z pięcioma rzędami i sześcioma kolumnami (możemy narysować samodzielnie na kartce papieru), po 12 takich samych pionków dla każdego gracza 

Liczba uczestników: 2 

Gra rozpoczyna się przy pustej planszy. Zawodnicy po kolei umieszczają swoje pionki na wolnych polach, aż wszystkie znajdą się na planszy. Następnie gracze przesuwają swoje pionki poziomo lub pionowo na najbliższe wolne pole. Kiedy zawodnik umieści 3 pionki na jednej linii, zabiera z planszy dowolny pionek przeciwnika. Wygrywa zawodnik, który zostawi przeciwnika z 2 pionkami. 

Dwanaście na jednej kostce 

Potrzebujemy: kostka do gry 

Liczba uczestników: od 2 do 6 

Każdy gracz rzuca kostką maksymalnie 3 razy i dodaje wyniki. Zawodnik może wykonać mniej niż 3 rzuty ustalone wstępie. Osoba, której wynik po trzech rzutach najbardziej zbliży się do liczby 12, nie przekraczając jej, uzyskuje 1 punkt. Gracze którzy otrzymali ponad 12 odpadają z gry. Jeśli dwóch zawodników zbliży się do 12, osiągając ten sam wynik, rozgrywają kolejną partię. Wygrywa zawodnik, który jako pierwszy zdobędzie 5 punktów.  

Jeżeli trzeba to do liczenia można używać dodatkowych pomocy, np. patyczków. 

Żuk 

Potrzebujemy: kostka do gry, kartka papieru, ołówek dla każdego gracza 

Liczba uczestników: od 2 do 6 

Wspólnie z dzieckiem narysujecie „model” żuka (skarabeusza). Każdy gracz wybiera inną cyfrę od 1 do 6. Zawodnicy rzucają po kolei kostką. Za każdym razem kiedy zawodnik wyrzuci wybrany przez siebie numer rysuje na kartce jedną część skarabeusza, zgodnie  
z wcześniej ustalonym modelem. Wygrywa osoba, która pierwsza narysuje całego skarabeusza.  

Minuta 

Potrzebujemy: zegar z minutową wskazówką zegara lub stoper 

Liczba uczestników: dowolna 

Prowadzący grę daje sygnał do jej rozpoczęcia. Wszyscy zawodniczy starają się odliczyć czas jednej minuty. Kiedy uważają, że już minęła, podnoszą rękę. Prowadzący obserwuje kto podniósł rękę we właściwym czasie lub w czasie najbardziej zbliżonym do 1 minuty. Wygrywa zawodnik, który uzyskał najlepszy czas.  

Można zmodyfikować grę i liczyć inne odstępy czasu, np. piętnaście sekund, trzydzieści sekund.  

Chodzenie „pod dyktando” 

Dorosły stoi obok dziecka i mówi, np. „Dwa kroki w lewo…Teraz cztery kroki do przodu…Siedem kroków w prawo…”. Spróbujcie wykonać tą zabawę również naprzemiennie, kiedy dziecko „dyktuje” i odlicza kroki dorosłemu. 

Ruchowe odliczanie  

Dowolna liczba uczestników odlicza, np. do 3. Następnie zamiast wypowiadania liczb, wprowadzamy gesty i kolejno je wykonujemy: 

1 – klaśnięcie 

2 – podskok 

3 - skłon 

 Liczymy „gestami” bez używania słów. Zabawę można utrudniać wprowadzając kolejne elementy ruchowe.  

Figura za figurą 

 
Wytnij z papieru po 10 figur: koła, trójkąty, kwadraty, prostokąty. Zacznij od ułożenia  
z dzieckiem kilku ciągów geometrycznych, w których 2 różne figury występują na przemian, np. koło, kwadrat, koło, kwadrat itd. Następnie poproś dziecko, aby samodzielnie ułożyło kilka ciągów geometrycznych – mogą składać się z 2, 3 lub 4 różnych figur, w których ich kolejność powinna się powtarzać. Zabawa kształtuje poczucie rytmu, dostrzeganie powtarzalności wzoru i uczy nazw figur geometrycznych. 

Podczas układania sekwencji można pobawić się z dzieckiem w zabieranie z ułożonej sekwencji wybranego elementu. Zadaniem dziecka jest odgadnięcie co zostało zabrane. 

Policz szybko, ile masz razem?

Jest to zabawa, w trakcie której dzieci będą miały okazję przekonać się o tym, o ile łatwiej jest obliczyć sumę, jeżeli zmieni się kolejność składników, a także jakie ułatwienia wynikają z dopełniania do 10. Warto więc pogrupować składniki tak, aby tworzyły pełną dziesiątkę, a potem dodać pozostałe składniki.

Do zorganizowania zabawy potrzebne są kostki do gry (2-4 sztuki) dla każdej z grup.

Przebieg zabawy

1.Nauczyciel daje po 2 kostki dla każdej grupy i proponuje: Rzuć i polic ile kropek udało ci się wyrzucić.

Kostki rzuca każde dziecko z grupy, a lider zapisuje działania i wyniki.

2. Nauczyciel daje po 3 kostki dla każdej grupy i proponuje: Rzuć i policz ile kropek udało ci się wyrzucić.

Kostki rzuca każde dziecko z grupy, a lider zapisuje działania i wyniki.

Zabawę powtarzamy podając dzieciom po 3, a następnie po 4 kostki. Dla chętnych możemy zwiększyć liczbę kostek. Przy większej liczbie kostek zachęcamy do zastosowania metody, która ułatwi liczenie. Proponujemy grupowanie kostek tak, aby wyrzucone oczka tworzyły pełną dziesiątkę.

Mierzenie długości dowolnie wybraną miarką

Zapoznanie dzieci z narzędziami pomiaru: stopa dziecka, stopa dorosłej osoby, dłoń, linijka, kredka, marka stolarska, miarka krawiecka.

Dzieci układają obok siebie paski wycięte z papieru, sznurki, kredki i porównują długości tych przedmiotów. Analizują, które są dłuższe, które krótsze, a może są takie same?

Następnie dzieci mierzą długość dywanu, ławki, szarfy, skakanki za pomocą wskazanych narzędzi pomiaru. Mierzą też długość Sali, czy pokoju za pomocą stóp, kroków, po czym dokonują analizy i wyciągają wnioski, dlaczego wyniki pomiarów są różne.

Zabawa w Robota

Grupa wybiera dziecko, które wchodzi w rolę Robota, pozostała część grupy, ustala cel, do którego dotrzeć ma Robot. Wybrane przez nauczyciela dziecko wydaje polecenia np. 5 kroków do przodu,  3 kroki w lewo, 2 kroki w prawo, 3 kroki w tył itp.

Kiedy Robot dotrze do celu, grupa mówi STOP.

Zabawę powtarzamy dowolną ilość razy.

 

Pomocna literatura dla rodziców:

1. Gruszczyk-Kolczyńska E., Dziecięca matematyka – dwadzieścia lat później, CEBP, Kraków 2015.

 

2. Jacoby J., Mały matematyk rozwiązuje zadania, Jedność, 2017.

 

3. Jaworska M., Jędrzejewska M., Nawrocka K., Dziecinnie prosta matematyka, Fundacja mBanku, Warszawa 2019.

 

4. Paruszewska J., Wesołe wierszyki matematyczne: 3-6 lat, Literat, 2021.

 

5. Plec A., Skoczylas M., W Liczbolandii: dodawanie i odejmowanie w zakresie 20 - bajki, zabawy, gry i ćwiczenia matematyczne dla dzieci 6-7 letnich, Wydawnictwo Pasja, 2011.

 

6. Rougier R., Moje pierwsze zadania logiczne: 6 – 7 lat, Wydawnictwo Siedmioróg, 2009.

 

7. Skura M., Lisicki M., 101 zabaw z klockami: nauka matematyki poprzez zabawę, Helion, 2018.

 

8. Świć A., Kodowanie na dywanie, Nowik, 2017.

 

9. Żarowska-Mazur A., Mazur D., Akademia młodego programisty, Dragon, 2021.

 

Bibliografia: 

1. Gispert C., Vidal J. A., Millan J., Wielki podręcznik dla nauczycieli przedszkoli i szkół podstawowych, Wydawnictwo Jedność, Kielce 2014. 

2. Gruszczyk-Kolczyńska E., Dziecięca matematyka – dwadzieścia lat później, CEBP, Kraków 2015. 

3. Jaworska M., Jędrzejewska M., Nawrocka K., Dziecinnie prosta matematyka, Fundacja mBanku, Warszawa 2019.